Phòng viêm khớp dạng thấp mùa lạnh

Nguyên nhân và triệu chứng

Nguyên nhân gây nên bệnh viêm khớp dạng thấp chưa được khẳng định 1 cách chắc chắn nhưng nhiều chất lượng kém thuyết cho rằng có thể là bệnh tự miễn và di truyền (mẹ truyền cho con gái).

Biểu hiện đầu tiên thường thấy tại bệnh viêm khớp dạng thấp là đau khớp. Có khoảng 15% số ca đau khớp đột ngột với các triệu chứng viêm cấp (sưng nóng, đỏ, đau). Đa số lúc đầu là đau, viêm 1 khớp (một trong các khớp bàn tay - cổ tay, bàn tay - ngón tay, khớp gối, cổ chân - bàn chân, ngón chân) và 85% kể từ từ rồi tăng dần. Đau khớp kéo dài từ vài tuần tới vài tháng, sau đó chuyển qua giai đoạn toàn phát gây viêm và đau thêm nhiều khớp (khớp khuỷu tay, khớp vai, khớp háng, đốt sống cổ, thái dương hàm, ức đòn).

Đa số khi đầu là đau, viêm 1 khớp

Tính chất sưng, đau khớp có xu hướng lan ra hai bên. Thông thường có ít nhất 3 khớp trong số các khớp này bị sưng và đau. Đặc trưng nhất trong viêm khớp dạng thấp là các khớp sưng, đau đối xứng nhau. Đau khớp nhiều vào ban đêm, đặc biệt khi thời tiết chuyển mùa (mưa nhiều, thời tiết lạnh, rét). Triệu chứng cứng khớp cũng bắt đầu xuất hiện. Cứng khớp thường có hiện tượng vào khi sáng sớm vừa mới ngủ dậy. Ngoài đau khớp và cứng khớp, có thể có sốt nhẹ, da xanh, ăn ngủ kém, gầy, rối loạn thần kinh thực vật.

Để chẩn đoán chuẩn xác viêm khớp dạng thấp cần xét nghiệm tốc độ máu lắng (tăng cao) và tỉ lệ CRP (C Protein Raection) tăng cao, ví dụ có điều kiện xét nghiệm yếu tố dạng thấp RF (Rheumatoid Factor) sẽ dương tính. Đây là một trong các yếu tố cần phải có để xác định viêm khớp dạng thấp. Chụp X- quang các khớp đau sẽ thấy có hình ảnh biến đổi xương (mất vôi, hình dải hoặc xói mòn hoặc khuyết xương hoặc hẹp khe khớp hoặc dính khớp).

Viêm khớp dạng thấp có thể nhầm với bệnh gì?

Viêm khớp dạng thấp có thể nhầm với một số bệnh về xương, khớp như: đau nhức xương hoặc mỏi cơ hoặc mỏi khớp (nếu đau vùng thắt lưng có thể nhầm với viêm cột sống dính khớp), loãng xương, viêm khớp phản ứng, viêm khớp vảy nến, lupus ban đỏ hệ thống, thoái hóa khớp, đặc biệt với người cao tuổi. Bệnh viêm khớp dạng thấp tại giai đoạn cấp tính có thể nhầm với bệnh gút, đặc biệt là nam giới ở lứa tuổi trung niên. Vì vậy, để phân biệt với các bệnh khớp, xương khác, ngoài các dấu hiệu lâm sàng của từng giai đoạn (cấp tính và mạn tính), không thể không xét nghiệm nhân tố RF (chỉ có viêm khớp dạng thấp, nhân tố RF dương tính). Các loại không phải viêm khớp dạng thấp thường không đau khớp đối xứng tại 1 hoặc nhiều khớp.

Viêm khớp dạng thấp có thể gây biến dạng khớp, co quắp các ngón tay

Viêm khớp dạng thấp có biến chứng gì?

Viêm khớp dạng thấp có thể gây biến dạng khớp, co quắp các ngón tay, giảm thiểu chức năng vận động (khớp cổ chân, cổ tay, bàn tay…), gây teo cơ (bắp chân, bàn tay…) và tệ hại đặc biệt có thể bị tàn phế (khoảng từ 10 - 15%).

15% số ca đau khớp đột ngột với các triệu chứng viêm cấp

Nguyên tắc điều trị

Khi nghi ngờ bị bệnh viêm khớp dạng thấp cần đi khám bệnh và điều trị tích cực theo chỉ định của bác sĩ khám bệnh. Nguyên tắc điều trị là giảm đau, giảm viêm và giảm cứng khớp. Thuốc sử dụng để giảm đau chống viêm có nhiều loại không như nhau nhưng ngoài tác dụng chính (giảm đau, chống viêm) chúng còn gây nhiều tác dụng phụ. Vì vậy, người bệnh không nên tự chẩn đoán bệnh và không tự mua thuốc để điều trị cho mình hoặc người nhà khi không có chuyên môn về y học. Những người bị viêm khớp dạng thấp có kèm theo các bệnh vào hen suyễn, dạ dày, nâng cao huyết áp hoặc bệnh vào thận càng hết sức thận trọng và lúc đi khám bệnh cần cung cấp các thông tin vào bệnh tật của mình cho bác sĩ khám bệnh biết. Trên địa chỉ đó bác sĩ sẽ chỉ định điều trị thích hợp.

Chụp X- quang các khớp đau sẽ thấy có hình ảnh biến đổi xương

Cần lưu ý với người mắc bệnh viêm khớp dạng thấp là không được tiêm bất cứ loại thuốc nào vào vùng đau của khớp hoặc về khớp lúc chưa có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa khớp. Viêm khớp dạng thấp là bệnh mạn tính kéo dài nhiều tháng, nhiều năm, có khi hàng chục năm, vì vậy đòi hỏi người bệnh phải kiên trì điều trị, điều trị thường xuyên không để gián đoạn. Người bệnh hàng tháng nên đi khám bệnh theo định kỳ để bác sĩ theo dõi tình trạng sức khỏe của mình thuận tiện hơn.

TS.BS. BÙI MAI HƯƠNG